Aronskelken

De aronskelkfamilie (Araceae) bestaat uit zo’n 3700 soorten en wordt wel tot één van de meest bizarre plantenfamilies gerekend. Het zijn opvallende planten, deels vanwege hun bloeiwijze maar vaak ook vanwege de mooie bladstructuur. De meeste soorten komen uit de tropen en uit de noordelijke gematigde klimaatgebieden. De aronskelkenfamilie bevat waterplanten, klimmers, epifyten en landplanten en zowel planten voor een uitgesproken schaduwplek als volle zonaanbidders. Als kamerplanten zijn sommige soorten bekend zoals diverse Colocasia’s, Alocasia’s en Anthuriums. Echter, er zijn ook veel soorten die het, met de juiste zorg, goed doen in ons Hollandse klimaat en een bijzondere bijdrage kunnen leveren aan de exotische tuin.

Enkele boeiende geslachten voor in de tuin zullen hieronder kort besproken worden.

Arisaema
Arisaema’s zijn indrukwekkende planten met een zeer bijzondere bloeiwijze. De leden van het geslacht Arisaema, welke vaak aangeduid worden met de naam cobralelies, komen voornamelijk uit Azië, van de westelijke Himalaya tot het zuidoosten van China en Japan in gematigde tot tropische klimaatzones. De meeste soorten verlangen een halfschaduw tot schaduwplaats met een humusrijke, goed doorlatende grond. Dit laatste is cruciaal voor het overleven van onze winters. Het heeft de voorkeur om de rhizomen diep te planten, op zo’n 20-30 cm om bevriezing te voorkomen. Een goede mulchlaag kan ook helpen tijdens de overwintering. Graaf voor het planten een ruim gat en vul deze met humusrijke grond gemengd met wat kleine kiezels en/of zand. Op deze manier wordt de afwatering bevorderd. Tijdens de zomermaanden mogen de Arisaema’s rijkelijk voorzien worden van water. Onder de juiste omstandigheden kan er na een aantal jaren een indrukwekkende cluster ontstaan. Zelf halen wij altijd in het najaar de knollen uit de grond en overwinteren we ze koel en droog. Als het in het foorjaar weer wat warmer wordt zullen ze droog al wat uitlopen wat aangeeft dat het moment is aangebroken om ze direct in de tuin uit te planten of eerst nog even in een pot te plaatsen als er nog kans is op vorst.

Typhonium (venosum, was Sauromatum Venosum)
Thyphonium is weer een groot geslacht maar omdat T. venosum veruit de bekendste is zal deze hier worden behandeld. De T. Venosum is erg koude bestendig en bij ons in de tuin overleven de jonge knolletjes zelfs op één van de vochtigste plaatsen. De planten komen oorspronkelijk uit Azië. De knollen kunnen flinke formaten krijgen en vormen ook gemakkelijk nieuwe knolletjes. Op deze manier onstaat al snel een flink cluster. Het grote, bijzonder gevormde blad doet erg exotisch aan, evenals de mooie gevlekte bladstelen. In het vroege voorjaar groeit eerst de paarsgevlekte bloeiwijze welke warmte en een onaangename geur produceert om vliegen te lokken. Na de bloet wordt pas het blad gevormd. Een bijzondere, makkelijke plant. Zelf vind ik de bloei leuk maar vooral het blad geeft het echte exotische tintje.

Dracunculus (vulgaris)
De Dracunculus vulgaris is de meest bekende soort en is afkomstig uit het oostelijke Middellandse zeegebied. De plant kan een hoogte bereiken van ongeveer 1.2 meter. In tegenstelling tot de Typhonium venosum vormt de D. vulgaris wel eerst blad. Het roodbruine schutblad kan een lengte bereiken van 20-50 cm. Ook van deze soort verspreid de bloeikolf een onaangename aasgeur. De soort is behoorlijk winterhard maar ook hier geldt weer dat een droge standplaats zeer belangrijk is. Jonge knolletje hebben meestal een paar jaar nodig voordat ze tot bloei komen.

Amorphophallus
Amorphophallus is een geslacht van 170 soorten waaronder de A. Titanum, de grootste bloem (tot 2.5 meter) ter wereld. De planten maken knollen aan welke afhankelijk van het soort, enorme formaten kunnen krijgen. Veel soorten maken slecht 1 blad aan per jaar maar deze kunnen wel enorme afmetingen bereiken. De bloei vindt niet elk jaar plaats dus geduld bij de planten uit dit gelsacht is wel vereist. Ook de Amorphophallus soorten maken een groot schutblad met daarin de bloeikolf. Binnen de bloeiwijze worden insecten op een ingenieuze manier vastgehouden om het stuifmeel van de mannelijke bloemen naar de vrouwelijke over te brengen. Eerst gaan de vrouwlijke bloemen open zodat de insecten hier stuifmeel op loslaten. De volgende dag gaan de mannelijke bloemen open en als de insecten weer stuifmeel op zich hebben en ontsnappen kunnen ze op dezelde wijze van een andere plant de bloemen bevruchten. De A. bulbifer is bij ons geschikt als tuinplant waarvan de knollen wel binnen overwinterd moeten worden. Ook de A.rivierii konjac kan het in de tuin goed doen en is nog spectaculairder dan de A. bulbifer.

Colocasia
Meerdere soorten Colocasia’s kunnen in de zomer buiten geplant worden maar de C. esculenta is hiervan de bekendste. Het is een gemakkelijke plant die het zowel in de zon als in de schaduw goed doet mits ze maar ruim water krijgen. Ze maken flinke knollen aan en volgens sommigen kunnen deze als ze diep ingegraven worden en voorzien worden van een mulchlaag de winter doorstaan. Mijn ervaring is echter dat ze erg gevoelig zijn voor rot en dus het beste uitgegraven kunnen worden. Wat mij betreft is dit een echte must have voor de exotische tuin. Als onder- en tussenbegroeiing geeft deze plant een echt tropisch effect door zijn mooie groene fluweelachtige blad waar de waterdruppels prachtig op kunnen blijven liggen. De plant kan tot 1.5 meter hoog worden met erg grote bladeren maar in ons klimaat blijven ze kleiner, zo’n 100-120 cm hoog met bladeren van maximaal 30 cm. Er is ook een donkere variant verkrijgbaar, de C. esculenta “black magic”. Ook de C. fontanesii zou een geschikte kandidaat zijn voor onze tuinen en goed te overwinteren zijn. Zelf hebben we hier nog geen ervaring mee. In de zomer van 2010 heb ik een aantal special Colocasia varianten geïmporteerd, namelijk "Pink China", "Dark stem hybride", "Black water", "Ruffles", Nancy's revenge"and "Jacks's giant". Met name de "Pink china", de "Dark stem" en de "Ruffles" hebben het in een paar maanden erg goed gedaan en mogelijk kan ik hier volgend jaar al enkele exemplaren van aanbieden. De "Dark stem" bezit blijkbaar veel groeikracht want deze is nu al ruim 1 meter hoog dus dat beloofd wat voor volgend jaar. Zie voor meer informatie over de Colocasia's ook onze uitgebreide Colocasia pagina.